Poradnik dietetyczny Radia JURA: Nowy raport NIK bije na alarm! Rośnie otyłość wśród dzieci!

Przyczyn nadmiernej masy ciała w tak młodym wieku jest wiele:

– programowanie żywieniowe – nadmierna masa ciała mamy przed zajściem w ciąże, zbyt duże przyrosty masy ciała w czasie ciąży, cukrzyca ciążowa, zbyt niska i zbyt wysoka urodzeniowa masa ciała (poniżej 2500g i powyżej 4000/4200g);
– rodzaj karmienia po porodzie – dzieci karmione piersią mają mniejsze prawdopodobieństwo rozwinięcia nadmiernej masy ciała w wieku dziecięcym niż dzieci karmione mlekiem modyfikowanym;
– pierwsze dwa lata życia dziecka – prawidłowe rozszerzanie diety niemowlęcia, unikanie cukru, soli, żywności przetworzonej, słodyczy, soków i słodkich napoi w diecie maluszków, kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych i preferencji smakowych;
– nawyki żywieniowe dziecka, ale przede wszystkim jego rodziny. Dzieci uczą się poprzez naśladowanie. To rodzic kształtuje nawyki żywieniowe swojego dziecka. To świadomość i włożone wysiłki rodziców będą skutkowały tym czy dzieci będą lubiły warzywa i owoce, czy będą od nich stroniły na rzecz słodkich soków, musów czy owocowych deserów mlecznych;
– nadmierna podaż kcal- przekarmianie dziecka, brak regularności w spożywaniu posiłków;
– źle zbilansowana dieta – nadmierna podaż węglowodanów prostych ze słodkiego pieczywa (chałki, bułki słodkie, rogale, ciasta, ciasteczka), słodyczy, soków, słonych przekąsek, zbyt niska podaż błonnika pokarmowego z produktów takich jak pełnoziarniste pieczywo, kasze, makarony, surowe warzywa, nadmierna podaż białka w pierwszych latach życia dziecka;
– zbyt niska podaż płynów typu woda, niesłodzona herbata, zbyt duża podaż słodkich płynów (słodzone kakao z proszku, słodka herbata, soki, napoje, nektary) – często rodzice są nieświadomi ile kcal dzieci WYPIJAJĄ z napojami, co skutkuje krótkotrwałym nasyceniem, odmową zjedzenia pełnowartościowego posiłku, np. obiadu, a potem chęci na słodkie;
– zbyt wczesne wprowadzanie do diety dziecka produktów przetworzonych – parówki, pasztet, serki topione, paluszki, krakersy, kabanosy, bułki słodkie;
– zbyt mała aktywność fizyczna – zaleca się, aby dzieci minimum 60 minut dziennie spędzały na aktywności fizycznej. CODZIENIE!!! GODZINĘ!!! 45 minut w-f’u w szkole nie załatwi sprawy;
– zbyt dużo zajęć pozalekcyjnych w pozycji siedzącej – zaleca się dodatkowe zajęcia sportowe: taniec, balet, sztuki walki, basen, rower, spacery. Niestety starsze dzieci najczęściej mają zajęcia dodatkowe stateczne- logopeda, korepetycje, dodatkowe lekcje angielskiego;
– weekendowe wypady na wycieczki do: zoo, wesołego miasteczka, a tam spożywanie posiłków typu pizza, hamburgery, kebaby, czyli to co na szybko można zjeść w podróży;
– zbyt dużo czasu spędzonego w wirtualnym świecie na grach, oglądaniu filmików i przeglądaniu mediów społecznościowych;
– coraz mniej czasu na sen, odpoczynek i relaks – za dużo nauki, lekcji, komputera i TV, za mało na wyciszenie, rozwijanie swoich pasji, za mało czasu spędzonego z rówieśnikami na zabawie na świeżym powietrzu czy z rodziną.

W skrócie: ZA DUŻO KCAL, ZA DUŻO ŻYWNOŚCI WYSOKOPRZETWORZONEJ, ZA DUŻO CUKRU, PODJADANIE MIĘDZY POSIŁKAMI, ZA MAŁO RUCHU.

KONSEKWENCJE NADMIERNEJ MASY CIAŁA:

• otyłe dziecko to bardzo często niestety otyły dorosły;
• OTYŁOŚC to choroba przewlekła (tak jak cukrzyca czy nadciśnienie) to nie defekt kosmetyczny, a bardzo duży problem zdrowotny, który niesie ze sobą dużo powikłań;
• nadciśnienie tętnicze;
• insulinooporność;
• hiperlipidemia;
• zespół metaboliczny;
• stłuszczenie wątroby;
• stan przedcukrzycowy;
ale również:
• apatia, senność, problemy z koncentracją, problem z pamięcią i nauką;
• ociężałość – niechęć do ruchu, koślawość kolan, skrzywienia kręgosłupa;
• problemy emocjonalne i psychologiczne – bardzo często dzieci z nadmierną masą ciała są krytykowane i wyśmiewane przez rówieśników, dzieci mają zaniżoną samoocenę, czują się gorsze od innych, mniej atrakcyjne dla płci przeciwnej w wieku nastoletnim, bardzo często nadmierna masa ciała związana jest też z początkami depresji u dzieci.

Nie wolno bagatelizować problemu nadwagi i otyłości u dzieci, bo dziecko SAMO NIE WYROŚNIE z nadmiaru kilogramów!

Gdzie i jak leczyć otyłość?

Nie ma leków na otyłość takich jak na anginę czy zapalenie płuc. W tych chorobach wystarczy wziąć leki przez tydzień lub dwa, odpocząć w łóżku i zdrowiejemy. W przypadku leczenia otyłości jest to DŁUGOTRWAŁY PROCES. Pierwsze efekty widać dopiero po kilku tygodniach zmian nawyków żywieniowych, ponieważ nadmierną masę ciała u dzieci leczy się odpowiednio zbilansowaną dietą i aktywnością fizyczną. Wymaga to zaangażowania nie tylko dziecka, ale przede wszystkim całej rodziny.

Niedopuszczalne jest, aby dziecko będące „na diecie” dostało na obiad pierś gotowaną na parze z brokułami, a reszta domowników dostanie schabowego z ziemniakami czy frytkami na zasadzie, że oni mogą, bo nie mają nadwagi.
Należy udać się po pomoc do dietetyka, który rozpocznie naukę nawyków żywieniowych i pokaże jak powoli eliminować dotychczasowe błędy żywieniowe, które przyczyniły się do rozwoju nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej u dziecka. Warto zapisać je również na zajęcia dodatkowe, ale te sportowe.

Kiedy lekarz?

Pediatra na bilansach dziecka, waży, mierzy i ocenia czy masa ciała jest prawidłowa czy za wysoka. Zleca często wyniki badań z krwi, aby ocenić stan odżywienia i stan metaboliczny dziecka.
Jakie badania warto wykonać dziecku z nadmierną masą ciała?

• morfologię
• lipidogram
• poziom glukozy i insuliny rano na czczo
• kwas moczowy
• kreatyninę
• ALT, AST, GGTP, bilirubinę
• żelazo, ferrytynę, CRP
• wit. D
• TSH, fT4, anty TPO, anty- TG
• mocz

Wielu rodziców szuka pomocy u endokrynologa, ale należy pamiętać, że w zdecydowanej większości przypadków,  dziecko na początku ma problemy z nadmierną masą ciała i to ona jest przyczyną późniejszych problemów typu: insulinooprność czy niedoczynność tarczycy. Bardzo rzadko jest na odwrót. Kolejki do endokrynologów dziecięcych są przerażające. Czas oczekiwania na wizytę to często ok roku.

Gdzie się udać z dzieckiem?

Do dietetyka klinicznego, który podczas toku studiów i dodatkowych szkoleń zdobył odpowiednią wiedzę w tym temacie. Który nie zaproponuje Państwa dziecku diety głodówkowej, która może zaburzyć wzrost i dojrzewanie młodego organizmu. Niestety pojawiają się dwa problemy:
1. porady dietetyczne nie są refundowane przez NFZ, więc za wizytę u dietetyka trzeba zapłacić z własnej kieszeni;
2. zawód dietetyka nie jest regulowany prawnie, a to znaczy, że gabinet dietetyczny według prawa polskiego może otworzyć KAŻDY, zarówno osoby po studiach, ale również te po kursach czy bez żadnego, rzetelnego przygotowania merytorycznego. Dlatego wybierając dietetyka, sprawdźcie jakie ma wykształcenie i doświadczenie w zawodzie, ponieważ oddajecie Państwo zdrowie swojego dziecka w ręce osoby czasami niekompetentnej.

O autorze: mgr Karolina Górnik-Horn:
• dietetyk kliniczny, sportowy, psychodietetyk,
• opiekun Koła Naukowego UJD, sekcji Dietetyków,
• wykładowca przedmiotów związanych z dietetyką na kierunkach: dietetyka, pielęgniarstwo, kosmetologia,
• właścicielka Centrum Dietetyki i Żywienia LemonDiet,
• dietetyk w Grupie pediatrycznej,
• prelegentka w szkole rodzenia JULIAMED,
• szkoleniowiec w Fundacji Insulinooporność Zdrowa Dieta i Zdrowe Życie,
• prywatnie mama dwójki dziewczynek, uwielbiających warzywa i owoce,
• obecnie studentka psychologii.