Wielkanocne tradycje w języku polskim
To Wielkanoc! Święto które kojarzymy z kościołem, święceniem pokarmów, pisankami czy lanym poniedziałkiem. Jak się okazuje, Wielkanoc ma również swoje zwyczaj w języku polskim.
Czy znacie jakieś przysłowia z nimi związane? Ciekawe propozycje zdradzi nam nasza rozmówczyni Katarzyna Jezierska z Muzeum Częstochowskiego:
Ciekawe to takie słowo względne, bo dla jednych są ciekawe przysłowia weselsze, dla innych te, które są mu bardziej poważne i odnoszą się do tego czasu Wielkanocy a też może i wcześniejszego Wielkiego Tygodnia w sposób – tak jak powiedziałam – poważniejszy. Natomiast te przysłowia są, funkcjonują w języku polskim, można o nich szukać informacji w różnych książkach. Ja tutaj pozwolę sobie powiedzieć, że jednym z takich wydawnictw jest Wielkanoc w polskiej kulturze wydawnictwa W drodze, książka wydana w Poznaniu w 97 roku i na niej się właśnie opieram.
Czy znacie te przysłowia?
Tych przysłów jest wiele. Ja tylko przytoczę kilka związanych z okresem wielkanocnym, a więc „Gdy Wielki Piątek ponury, Wielkanoc będzie bez chmury”, „W Wielki Piątek wielki zasiewu początek”, „Ubił sprawę jak Judasza w Wielki Piątek”, przy czym tutaj trzeba zaznaczyć, że Judasza, czyli kukłę słomianą, którą robiono w wielkim tygodniu, a która symbolizowała Judasza – bito i poniewierano aż się zupełnie rozpadła.
I kolejne propozycje:
Przysłowia związane już z samym dniem Wielkiej Nocy Zmartwychwstania Jezusa: „Czyś się z choinki wielkanocnej urwał”, „Mocne jak jajo wielkanocne”. Tutaj mamy aluzje do popularnej w okresie świątecznym zabawy, która polegała na toczeniu po stole malowanych jaj i sprawdzaniu, które jajo ma mocniejszą skorupkę i nie pęknie przy uderzeniu. Przysłowia, które nam często są nieznane.
Na koniec coś z przymrużeniem oka. Jeśli mówimy Wielkanoc, kojarzymy pisanki, jeśli pisanki to jajka… a każdy z nas z pewnością doskonale zna, i niejednokrotnie używał zwrotu „robić sobie jaja”, z kogoś lub czegoś. Czy to wyrażenie również wlicza się grono wspominanych przez nas wcześniej przysłów i powiedzeń związanych z Wielkanocą?
Powiedzenie, które ja znam również od dziecka. Myślę, że należy je umieść w żargonie, na pewno nie w języku oficjalnym. Ja osobiście chyba nie odniosłabym tego powiedzenia do okresu wielkanocnego, ale faktycznie nawiązuje do jaj
– mówiła Katarzyna Jezierska z Muzeum Częstochowskiego. Materiał przygotował Paweł Stępniewski.
MATERIAŁ Z AROCHIWUM RADIA JURA.
