Uniwersytecka Częstochowa w Radiu Jura: Wraz z nowym rokiem akademickim rusza nowy program
Z częstochowskimi naukowcami, ludźmi którzy prowadzą badania i mają ogromną wiedzę, rozmawiamy o ciekawostkach, odkryciach, patentach i o tym co ważne nie tylko z perspektywy miasta. Poznajemy przedstawicieli wielu dziedzin naukowych związanych z Uniwersytetem Humanistyczno- Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie.
Miasto i uniwersytet, uniwersytet i miasto…
W studiu gościmy prof. Annę Wypych-Gawrońską, rektor UJD, by dowiedzieć się więcej o „idei uniwersyteckości”. Dlatego w rozmowie obecne są i uniwersytet, i Częstochowa. Razem czy osobno? Pytał Mariusz Osyra.
Radio Jura: Rozmawiamy dzisiaj o uniwersyteckości, w aspekcie historycznym, bieżącym, ale i spoglądając w przyszłość. Jak Pani Rektor ocenia fakt, że jesteśmy „Uniwersytecką Częstochową? Bo to tytuł naszego cyklu…
Anna Wypych-Gawrońska: Myślę, że to jest zarówno dla mnie jak i dla całej społeczności naszego uniwersytetu, jestem przekonana, że również dla miasta, jak i w szerszym rozumieniu całego regionu, powód do zadowolenia i do dumy. Miasto, które posiada uniwersytet może czuć się wyróżnione, może czuć się prestiżowe, ze względu na to, że rozwija się w nim nauka i kształcenie na jak najwyższym poziomie. Oczywiście uniwersyteckość dotyczy też uczelni technicznych, ale z pewnością ogromną satysfakcję sprawia nam to, że możemy budować „Uniwersytecką Częstochowę”, prowadząc kształcenie i badania w uniwersytecie (…).
Radio Jura: Czy uniwersyteckość dziś jest taka, jak rozumiemy ją z historii, z początków rozwoju naukowego?
Anna Wypych-Gawrońska: Powinniśmy mieć cały czas takie poczucie konieczności analizowania, refleksji co oznacza uniwersyteckość. Jeżeli nie będziemy sobie o tym przypominać, być może zagubimy coś ważnego. To temat który pojawia się już od wieków. To temat, który interesuje badaczy, powstają prace, prowadzone są konferencje, gdzie dyskutuje się ten temat. Dlatego, że on ma szerokie rozumienie, jeżeli odnosi się go do społeczeństwa. Jak uniwersyteckość ma służyć społeczeństwu, jeżeli głównym zadaniem jest dążenie do prawdy w badaniach naukowych (…) Jest uniwersytet jednostką autonomiczną, ale jeżeli dostosowujemy się do współczesności i oczekiwań, to czy na pewno jesteśmy w pełni wolni i autonomiczni?…
prof. Anna Wypych-Gawrońska, rektor UJD i Mariusz Osyra, Radio Jura
Radio Jura: Jesteśmy jako uniwersytet jednostką autonomiczną, ale zespolonym społecznie, rynkowo, w warunkach, w których uczelnia funkcjonuje…
Anna Wypych-Gawrońska: Nie wyobrażam sobie, by uniwersytet kształcił nie myśląc o zapotrzebowaniu na absolwentów na rynku pracy, a tymczasem są kierunki, które cierpią na pewien niedosyt kandydatów, są kierunkami klasycznymi uniwersyteckimi. Czy możemy z nich rezygnować, tylko dlatego, że w tym momencie nie ma zbyt wielu chętnych? Absolwenci nie widzą się po niektórych kierunkach na rynku pracy. To zadania które stoją przed uniwersytetem (…).
Radio Jura: Historycznie rzecz biorąc, uniwersytety były motorem rozwoju naukowego, społecznego, wokół uniwersytetów rozwijały się społeczeństwa. Na tym chyba też wielkość zbudował stary kontynent?
Anna Wypych-Gawrońska: Jak najbardziej. Uniwersytet kształtuje społeczność i przyszłość społeczeństw, kształci nowe pokolenia, ale robi to z w powiązaniu z badaniami naukowymi. (…) Kiedyś rozumiano to jako wspólnotę profesorów i studentów, uczniów i mistrzów. Teraz rozumie się uniwersyteckość też jako powszechność i wspólnotę nauk… To sprawia że uniwersytet może mieć taką siłę oddziaływania, a badania naukowe zmieniają rzeczywistość…
Radio Jura: Środowisko akademickie to nie tylko nazwa dla grupy ludzi, to coś więcej. To kwestia zaangażowania wszystkich stron w uniwersyteckość…
Anna Wypych-Gawrońska: To idea wspólnoty działań, które prowadzą do najlepszych efektów – wspólnota myśli, badań i kształcenia, profesorów i studentów, jedność nauk. Co prowadzi też do współpracy między naukami. Dotykamy tej istoty uniwersyteckości, która podkreśla aby wspólnie coś tworzyć, coś robić. Wtedy dopiero uzyskuje się dobry efekt działania, i ja przenosząc to na to co dzieje się teraz w naszym uniwersytecie, mogę to z pewnością podkreślić. Na pewno nie osiągnęlibyśmy tak wiele, gdyby nie ta świadomość wspólnoty działania.
Radio Jura: Mieliśmy poruszyć też naszą historię lokalną. Ta droga od Wyższej Szkoły Pedagogicznej, przez Akademię po Uniwersytet była długa i wyboista. To kwestia starań ale i czasu, który musiał upłynąć?
Anna Wypych-Gawrońska: To wymagało dorastania do idei uniwersytetu. Idea ta jest niczym wzorzec z Sevres, do którego powinna dorastać każda uczelnia… Myśmy do tego dorastali, choć jestem przekonana, że realizowaliśmy zadania uniwersyteckie też wcześniej, gdy byliśmy uczelnią jeszcze o innych nazwach. Z pewnością nazwa uniwersytet szczególnie zobowiązuje…
Radio Jura: Kolejne wyzwania są na drodze środowiska akademickiego. Nie tylko dorastaliśmy, ale i nadal dojrzewamy…
Anna Wypych-Gawrońska: Jest ogromne poczucie odpowiedzialności (…) Ogromnie się zmieniamy w naszej strukturze. Jednym z czynników, który wzmacnia uniwersyteckość jest posiadanie kierunku lekarskiego. Przyznanie uprawnień do tego kierunku, traktuję jako zaufanie, dowód na to, że nasza uczelnia realizuje swoje zadania i może poprowadzić ten najbardziej zobowiązujący kierunek. Celem jest ciągłe doskonalenie się, poprawianie jakości i podejmowanie coraz to nowych wyzwań…
Radio Jura: To się wiąże z odpowiedzialnością nauki…
Anna Wypych-Gawrońska: Trzeba połączyć to co jest największym przywilejem uczelni, czyli wolność, z tym że jest uzależniona od czynników finansowych, od subwencji. Oczywiście o wiele lepiej by się nam pracowało gdyby autonomia badań wiązała się z dużą wolnością finansową… Z jednej strony wolność, autonomia, a z drugiej strony poczucie odpowiedzialności.
Radio Jura: Indywidualnie naukowiec na uczelni tę wolność badań, nauczania, wolność przekazywania wiedzy może poczuć?
Anna Wypych-Gawrońska: To byłaby jedna z porażek, które mogą się zdarzyć w każdej instytucji, gdyby ktokolwiek z nauczycieli akademickich poczuł, że nie może wyrażać swoich poglądów. Oczywiście wyrażanych we właściwy sposób. Uczelnia wyższa jest przestrzenią gdzie jest wolność poglądów… Wolność poglądów i wolność idei jest przywilejem uniwersytetu.
prof. Anna Wypych-Gawrońska, rektor UJD
Uczelnia w mieście i działanie w środowisku
Radio Jura: Naturalnym jest, że uczelnia współpracuje z ośrodkami, które ma wokół siebie, z przedsiębiorcami dzięki którym może kontynuować swoją działalność i badania. To środowisko wychodzi na przeciw?
Anna Wypych-Gawrońska: To otoczenie docenia nasze nastawienie otwarte na współpracę i zwraca się do nas. Cenię sobie ogromnie tę współpracę. Wtedy mam takie pełne poczucie, że naprawdę jesteśmy uniwersytetem, który działa na rzecz ludzi.
Radio Jura: Bardziej zyskuje uniwersytet w Częstochowie, czy Częstochowa na tym, że ma uniwersytet?
Anna Wypych-Gawrońska: Działa to na zasadzie synergii, czyli wspólnego działania. Miasto zyskuje na tym, że ma uniwersytet, jestem o tym przekonana. Uniwersytet zyskuje na tym, że funkcjonuje w coraz lepiej rozwijającym się mieście… Tak jest tylko wtedy, gdy budowane jest na współpracy, wspólnym realizowaniu swoich misji, bo inną misją kieruje się miasto, inną misję ma uczelnia.
Przygotował Mariusz Osyra.
Projekt finansowany jest z grantu przyznanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu „Społeczna odpowiedzialność nauki – Popularyzacja nauki i promocja sportu” (nr SONP/SP/515100/2021) w kwocie 109 717 zł.
Czytaj także:
