Uniwersytecka Częstochowa: Trochę science fiction i dużo nowoczesnej technologii

Naszym gościem w Uniwersyteckiej Częstochowie, jest prof. Jarosław Krzywański z Wydziału Nauk Ścisłych, Przyrodniczych i Technicznych UJD. Porozmawiamy także o tym czy naukowcy dogonili już wykreowaną przed laty przyszłość. W rozmowie trochę science fiction i dużo nowoczesnej technologii.

Radio Jura: Dzisiaj temat, który wybiega w przyszłość – sztuczna inteligencja. Czy ta sztuczna inteligencja to coś co rozumiemy tak jak kiedyś nauczyliśmy się z literatury science fiction?

Jarosław Krzywański: Ten temat trochę trzeba odczarować, ale po części nawiązuje do filmów science fiction i tego co popularnie rozumiemy jako sztuczna inteligencja.

Radio Jura: Przyszłość kiedyś wykreowana już wkracza w nasze życie? Dogoniliśmy ją?

Jarosław Krzywański: Ona powoli wkracza w nasze życie, częściowo się materializuje, ale jeszcze mamy bardzo wiele do zrobienia i nowe aspekty przyszłościowe, kreowane przez wizjonerów, to odległa droga i daleka przyszłość.

Radio Jura: Kwestia zastosowania sztucznej inteligencji. Pewnie w przemyśle czy w gospodarce jest już szeroko obecna?

Jarosław Krzywański: Tak. Nasz zakład, wkrótce myślę, że katedra – zajmuje się badaniami modelowymi. Już przeszło to do przemysłu, jest dobrze rozpracowane, dobrze się tam te modele sprawdzają i służą optymalizacji czy regulacji procesowej.

prof. Jarosław Krzywański z Wydziału Nauk Ścisłych, Przyrodniczych i Technicznych UJD w rozmowie z Mariuszem Osyrą

Radio Jura: Czym jest sztuczna inteligencja? To są nowoczesne narzędzia, modele informatyczne, algorytmy, budowane aplikacje? Są duże perspektywy zastosowania tych rozwiązań?

Jarosław Krzywański: Cały czas brakuje kolejnych metod, ciągle wchodzimy w nowe obszary z metodami sztucznej inteligencji. Potrzeba jest ogromna, to jest przyszłość, jak pan na początku zauważył.

Radio Jura: Co dziś pod tym szyldem się kryje?

Jarosław Krzywański: To szereg aspektów, które pozwalają naśladować ludzkie zachowanie, tę inteligencję przelaną w obszar maszyny czy modeli. My się zajmujemy np. sztucznymi sieciami neuronowymi. Wiele jest dziedzin, które z tych rozwiązań korzystają: to jest energetyka, ochrona środowiska, inżynieria mechaniczna, medycyna. Praktycznie w każdym obszarze występuje pojęcie czy zastosowanie sztucznej inteligencji. Właściwie przechodzi ona pod strzechy. Ta działka jest tak popularna.

prof. Jarosław Krzywański z Wydziału Nauk Ścisłych, Przyrodniczych i Technicznych UJD

Radio Jura: Znamy obraz kiedyś wykreowany, a jak on się dziś staje faktem?

Jarosław Krzywański: Autonomiczne pojazdy to jeden z przykładów, gdzie system czy model zastępuje człowieka i bardzo dobrze sobie w tym radzi.

Radio Jura: A czym jest uczenie maszynowe?

Jarosław Krzywański: To taka poddziedzina sztucznej inteligencji i mówimy w niej o nauczaniu maszyny, która realizuje pewne zadania, których się nauczyła. Pewne algorytmy czasem pozwalają się jej uczyć.

Radio Jura: Sama się uczy, sama wyciąga wnioski? Czy nadal potrzebuje pomocy człowieka, który będzie ją programował?

Jarosław Krzywański: To jest właśnie nadzieja dla naszej przyszłości, przyszłości człowieka, w aspekcie obaw czy wyprze nas sztuczna inteligencja. Zawsze będzie moim zdaniem potrzebować człowieka. Ludzkość przechodzi do innego etapu, ale w mojej ocenie, będzie cały czas potrzebna, bo to jest raczej imitacja ludzkiego myślenia….

Radio Jura: Czy zajmowanie się tak nowoczesnym tematem nie wyklucza się z takimi terminami jak duchowość czy świadomość?

Jarosław Krzywański: To trochę szersze pojęcie, do tego dochodzimy. Ta uogólniona inteligencja nad którymi międzynarodowe ośrodki naukowe pracują, to jest ten kierunek do którego zmierzamy i wtedy będziemy mogli mówić o jakieś świadomości, ale to jest pieśń odległej przyszłości.

Radio Jura: Sztuczna inteligencja działa tak jak układ nerwowy u człowieka?

Jarosław Krzywański: To jest imitacja układu nerwowego. Funkcjonowanie jest podobne, bo zapożyczono budowę z elementów układu nerwowego i neuronów. Proste i wybrane elementy bardzo dobrze sobie radzą. To są właściwie jedyne podobieństwa, cały obszar z punktu widzenia o którym moglibyśmy mówić – aspektu medycznego – tego nie ma.

Radio Jura: Postęp techniczny i rozwój sztucznej inteligencji. Jak to wyglądało na przestrzeni lat? Widzi Pan taki postęp przyspieszający w ostatnich latach w tempie geometrycznym?

Jarosław Krzywański: Tak. W geometrycznym, wynika to z rozwoju sprzętu i oprogramowania w ostatnich latach. Szybkość i moc obliczeniowa stale rosnąca, pozwala na implementację wielu algorytmów. Czas obliczeń jest bardzo krótki i możemy „bawić się” w budowę nowych rozwiązań.

Radio Jura: Nie wiemy czym będziemy zajmować się za 5 lat?

Jarosław Krzywański: Pewne trendy są nakreślone i będą realizowane. Ale które z tych trendów zwycięży i będzie popularne to ciężko przewidywać. Sztuczne sieci neuronowe doświadczały pewnego zastoju, aż pojawiły się maszyny z silniejszą mocą obliczeniową i to spowodowało przyrost aplikacji i rozwój tej dziedziny. Jest to szeroki obszar badań i dziedzina interdyscyplinarna.

prof. Jarosław Krzywański z Wydziału Nauk Ścisłych, Przyrodniczych i Technicznych UJD

Radio Jura: To jest taki obszar, który będzie dawał szerokie zatrudnienie i będzie angażował wiele osób? Będzie czekał na kolejne nowinki, które popchną naukę do przodu?

Jarosław Krzywański: Są takie przewidywania, że kilkakrotnie wzrośnie zatrudnienie w obszarze sztucznej inteligencji. To jest taka kontra dla stwierdzenia, że sztuczna inteligencja zabierze miejsca pracy. Będzie potrzebne więcej osób do konserwacji, programowania, cały obszar IT, wykonawczy, robotyka, mechatronika. To wszystko musi ktoś serwisować, naprawiać i obsługiwać.

Radio Jura: Pojawiają się zastosowania, o których kiedyś naukowcy by nie pomyśleli?

Jarosław Krzywański: Tak. Oczywiście tę sztuczną inteligencję możemy zastosować do optymalizacji procesów z punktu widzenia uzyskania maksymalnej skuteczności i efektywności energetycznej. Nawiązaliśmy współpracę z AGH i możemy oczekiwać wyższych wskaźników energetycznych, co przełoży się na większy rynek odbiorców. Wymaga to skomplikowanych modeli.

Radio Jura: Gdzie jeszcze dziś, w jakich procesach, przydaje się sztuczna inteligencja?

Jarosław Krzywański: Wykorzystujemy ją do optymalizacji kotłów energetycznych w dużej skali, procesy przepływowe, wymiany ciepła. To są badania modelowe, ale w praktyce też. Sztuczna inteligencja jest w algorytmach, układach sterowania, w AGD. To już jest właściwie codzienność. Ona już jest niezbędna i w wielu aspektach przewyższa człowieka.

Radio Jura: Posługujemy się takim narzędziem bo bez niego nie udałoby się już dziś funkcjonować?

Jarosław Krzywański: My nie mamy tych możliwości, które ma sztuczna inteligencja, a zaprzęgnięta w procesy decyzyjne, potrafi wyręczyć człowieka w wielu konkretnych sytuacjach.

Radio Jura: To dziedzina która daje nam taką szansę na przyszłość. To musi być ogromna satysfakcja pracować nad takimi zagadnieniami?

Jarosław Krzywański: Dla mnie to rewelacja, że znalazłem taką niszę….

Radio Jura: Czy korzyści z wykorzystania sztucznej inteligencji przewyższą nasze obawy?

Jarosław Krzywański: Zdecydowanie tak, czasami się degradujemy w swoich decyzjach, to jest pole dla tych narzędzi, które będą je korygować, trochę nas zastępując, ulepszać i chronić ten świat i nasze otoczenie.

Radio Jura: Sztuczna inteligencja będzie działać dalej w służbie człowieka?

Jarosław Krzywański: Dokładnie tak. Jestem przekonany, że to jest przyszłość, która wymaga rozwijania i pielęgnowania. Jak z samochodami czy techniką, którą nie do końca rozumiemy. Ale czy wszystko jesteśmy w stanie zrozumieć…?.

Rozmawiał Mariusz Osyra.

Projekt finansowany jest z grantu przyznanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu „Społeczna odpowiedzialność nauki – Popularyzacja nauki i promocja sportu” (nr SONP/SP/515100/2021) w kwocie 109 717 zł.

Czytaj także:

• Uniwersytecka Częstochowa: Rozmawiamy o roli kobiet w historii
• Uniwersytecka Częstochowa: Naukowcy o tym jak pomóc rodzinom. Kim jest asystent rodziny?
• Uniwersytecka Częstochowa: Rozmawiamy o Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
• Uniwersytecka Częstochowa: Naukowcy o tym co znaczy „zdrowy tryb życia”
• Uniwersytecka Częstochowa: Czy wszystko może być źródłem artystycznej inspiracji?
• Uniwersytecka Częstochowa w Radiu Jura: WHO alarmuje, że dzieci w Polsce tyją najszybciej w Europie. Co z tym zrobić?
• Uniwersytecka Częstochowa w Radiu Jura: Wraz z nowym rokiem akademickim rusza nowy program
• Uniwersytecka Częstochowa w Radiu Jura: Historia wojskowości w badaniach częstochowskich naukowców