Poradnik dietetyczny Radia JURA: Nowotwory – jak skutecznie chronić się przed zachorowaniem?
Choroby nowotworowe są jednymi z najczęściej występujących chorób na świecie, stanowią drugą, zaraz po chorobach układu krążenia przyczynę śmierci na świecie. Wyniki badań epidemiologicznych są alarmujące! W ostatnich latach obserwuje się stały wzrost liczby zachorowań na nowotwory, nie zależnie od grupy wiekowej.
Szacuje się, że liczba nowych przypadków zachorowania na nowotwory w 2020 r. na świecie wyniosła ok. 19 milionów, wartość ta może osiągnąć znacznie większe wyniki w kolejnych latach.
Co zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów?
Wzrost zachorowań związany jest głównie ze starzeniem się społeczeństwa oraz oddziałującymi na człowieka czynnikami związanymi z nieprawidłowym stylem życia. W rozwoju chorób nowotworowych upatruje się kilka przyczyn, które są składową wielu czynników, należą do nich m. in.:
• NADWAGA I OTYŁOŚĆ – towarzyszy im nadmierna produkcja różnych substancji np. hormonów, która wynika z nagromadzenia w organizmie zbyt dużej ilości tkanki tłuszczowej. Dodatkowo otyłość wiąże się z przewlekłym stanem zapalnym znacząco zwiększającym rozwój nowotworów. Nadwaga i otyłość prowadzi do zachorowania na nowotwory tj. nowotwory hormonozależne (tj. rak trzonu macicy i rak piersi) oraz rak wątroby, rak okrężnicy i rak pęcherza moczowego.
• DIETA – dieta oparta o zachodnie wzorce żywieniowe, bogata w czerwone mięso, tłuszcze zwierzęce, fast foody oraz szkodliwe związki rakotwórcze powstające w trakcie ich produkcji tj. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) oraz heterocykliczne aminy aromatyczne (HCA) znacząco zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów. Dieta zachodnia jest niedoborowa i uboga w cenne witaminy i składniki mineralne, wykazujące działanie przeciwnowotworowe. Zły sposób odżywiania najczęściej przyczynia się do rozwoju: raka jelita grubego, przełyku, żołądka i jamy ustnej.
• ALKOHOL I PALENIE TYTONIU – spożywanie alkoholu i palenie tytoniu to zabójcze połączenie! Uznaje się, że palenie tytoniów odpowiada za ok. 30% wszystkich zgonów spowodowanych nowotworami. Alkohol i palenie tytoniu zwiększa ryzyko zachorowania na m.in. raka jamy ustnej, gardła, przełyku, płuc, żołądka, wątroby, trzustki jelita grubego.
• PROMIENIOWANIE ULTRAFIOLETOWE – nadmierna ekspozycja na słońce lub zbyt częste korzystanie z solarium również przyczynia się do rozwoju nowotworów, głównie skóry.
fot. Pixabay
Jak uchronić się przed zachorowaniem na nowotwory?
Przede wszystkim powinniśmy zadbać o naszą dietę, która powinna obfitować w warzywa i owoce, ryby, chude przetwory mleczne, oleje roślinne, będące źródłem antyoksydantów, czyli związków mających działanie przeciwnowotworowe. Warto również zadbać o aktywność fizyczną, która jak wiemy. ma bardzo pozytywny wpływ na nasze zdrowie i może pomóc nam osiągnąć lub utrzymać prawidłową masę ciała. Dodatkowo należy ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z picia alkoholu i palenia tytoniu. Natomiast opalając się należy używać filtrów UV, które uchronią nas przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych.
Produkty o działaniu przeciwnowotworowym
• TŁUSTE RYBY MORSKIE – tłuste ryby morskie tj. łosoś, halibut, makrela, śledź zawierają cenne i niezbędne dla naszego organizmu kwasy tłuszczowe omega – 3, którym przypisuje się działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe oraz wspomaganie układu odpornościowego.
• ROŚLINY STRĄCZKOWE tj. soja, ciecierzyca, soczewica, fasola są doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, który zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów, głównie nowotworów jelita grubego oraz zawierają izoflawony, związki o charakterze przeciwnowotworowym.
• OWOCE JAGODOWE – przykładem owoców jagodowych są m.in. jagody, truskawki, maliny, jeżyny, zawierają one w swoim składzie resweratrol, który jest przedstawicielem polifenoli roślinnych, odgrywające istotną role w profilaktyce chorób nowotworowych.
• WARZYWA KAPUSTNE – warzywa kapustne tj. kapusta, brokuł, kalafior, brukselka, jarmuż są dobrym źródłem błonnika pokarmowego, witaminy K, C, potasu oraz glukozynolanów, które zmniejszają ryzyko rozwoju nowotworów.
• KURKUMA – kurkuma znana jako przyprawa o żółtym kolorze, zawiera cenny składnik – kurkuminę działająco antynowotworowo i przeciwzapalnie.
• CYNAMON – nie tylko dodaje smak potrawom, ale również wykazuje pozytywny wpływ na organizm m.in. obniża stężenie glukozy, cholesterolu we krwi, działa bakteriobójczo, przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie.
fot. Pixabay
Prawidłowo zbilansowana dieta bogata w warzywa i owoce, chude mięso, ryby, oleje roślinne oraz uboga w mięso czerwone, tłuszcze zwierzęce i fast foody może znacząco zmniejszać ryzyko rozwoju choroby nowotworowej. Jednak należy pamiętać, że sama dieta nie wystarczy! Należy zadbać również o regularną aktywność fizyczną, sen oraz pozbycie się nałogów, które znacząco przyczyniają się do rozwoju wielu chorób.
O autorze: Natalia Bęczkowska
Jestem studentką I roku studiów magisterskich kierunku Żywienie człowieka i dietetyka. Od najmłodszych lat zdrowe odżywianie i sport były dla mnie ważne. W wolnej chwili pogłębiam wiedzę z zakresu dietetyki sportowej, klinicznej i psychodietetyki. Oprócz tego lubię gotować i fotografować zdrowe posiłki oraz dbam o swoje ciało trenując na siłowni.
Zobacz także:
