Radio Jura Home

MOJE MIASTO MOJE RADIO • Częstochowa 93.8 FM Słuchaj Online Facebook YouTube Twitter

Chłopaki z sikawkami, czyli śmigus-dyngus w Radiu Jura!

Facebook Twitter

Po wielkanocnych babach, czas na chłopaków z sikawkami... Dziś co prawda, pogoda nie pozwoli na zbytnie szaleństwo z wodą, ale wystarczy jej symboliczna ilość, by wzajemnym polewaniem się... życzyć sobie pomyślności! O tradycji śmigusa opowiedziała nam etnograf, mieszkańcy regionu oraz... strażacy...

Śmigus-dyngus to tradycja, która liczy sobie już kilka wieków. O jej początkach opowiedziała nam Elżbieta Miszczyńska, etnograf:

Precyzyjnie trudno to określić, natomiast w kronikach kościelnych takie informacje zostały zapisane w XV wieku. Jednak z takim pejoratywnym wydźwiękiem, że to jest takie pogańskie, mało kulturalne, niegrzeczne wręcz zachowanie polegające na polewaniu wodą, ale również uderzaniu jakimiś zielonymi roślinkami. Takie obchodzenie lanego poniedziałku czy śmigusa-dyngusa jest powszechnie znana. U nas już w XVII wieku dosyć dokładnie opisał ją Jędrzej Kitowicz i w zasadzie do współczesnych czasów niewiele się zmieniło.

Jednak śmigus-dyngus nie zawsze był „mokrą tradycją”…

Może zapomnieliśmy o tym śmigusie, bo my to kojarzymy z tym polewaniem, ale równocześnie był taki suchy śmigus, czyli – o czym wcześniej wspominałam – takie uderzanie szczególnie młodych dziewczyn, panien na wydaniu, jakimiś gałązkami zielonych roślin, ale takich, które już rozkwitły na wiosnę. Także mogły to być na przykład bazie… To miało symbolizować budzącą się wiosnę, obfitość, płodność, zdrowie, urodę. Towarzyszyło temu również polewanie wodą, która też ma takie znaczenie oczyszczające, dodające właśnie urody, ale i sił witalnych, bo wiadomo, że bez wody nie ma życia, przyroda nie obudzi się do życia.

Czas poznać zdanie mieszkańców regionu…

Przyznać trzeba, że śmigus dyngus mocno wrósł w tradycję katolickich obchodów świąt Wielkiej Nocy:

Kult wody, tak jak kult słońca, kult ognia jest w naszej tradycji od bardzo dawna, sięga rzeczywiście czasów przedchrześcijańskich. Ale ma też taką symbolikę budzenia do życia, oczyszczenia. Istnieje właściwie od kiedy istnieje kultura, tradycje, kultywowanie pewnych rzeczy, także to są tysiąclecia. Ta tradycja jest jednak kultywowana już tylko w naszej części Europy, na Zachodzie już tak nie występuje.

Oblewanie się wodą, to jak… składanie najlepszych świątecznych życzeń:

Dyngus jest jak wykupienie się od tego oblewania, jednocześnie jest to forma podziękowania za takie potraktowanie, ponieważ to było tak jak składanie życzeń – pomyślności, jak mówiłam, ta symbolika urody, życia, płodności, obfitości. W XIX wieku w wielu regionach Polski obie formy występowały równolegle. Ja myślę, że to takie uderzanie było jednak źle odbierane i lepiej, przyjemniej było być tylko oblewanym bez tych uderzeń. Czasem być może przyjmowało to bowiem formę zbyt drastyczną. Trudno to określić, w XIX wieku zaczęło to zanikać, ale występowały jeszcze obie formy obok siebie.

To dobra tradycja – przekonuje etnograf Elżbieta Miszczyńska:

Oblewam swoją rodzinę i staram się zrobić to pierwsza rano, żeby uprzedzić domowników. Nie tylko po to, by ich uprzedzić, ale także dlatego, że – bo to było ważne – pierwsza osoba, która polewała domowników… to oznaczało, że pamiętała, by złożyć innym życzenia w ten sposób.

wejscie66

Śmigus-dyngus… oczami najmłodszych:

wejscie7

Dzieciom tradycja śmigusa-dyngusa jak najbardziej się podoba:

wejscie8

Najlepszym śmigusowym sprzętem dysponują jednak… Posłuchajcie sami!

wejscie9

A czym polewają się dzieci?

wejscie10

Mokrej zabawy!

Najnowsze

R E K L A M A

Polecamy dzisiaj

Jak mija dzień? Sprawdź najważniejsze wiadomości z 29 marca 2024